(wersja 1.0 / data: 10.04.2009)
Nauka rytmów orientalnej muzyki jest bardzo istotna dla każdej tancerki Orientalnego Tańca Brzucha, która poprzez ruchy izolacyjne, kroki, kombinacje - odzwierciedla rytm muzyki w tańcu.
D A R B O U K A
Nieodłącznym instrumentem perkusyjnym, często towarzyszącym właśnie improwizacji tanecznej „na żywo” jest DARBUKA (lub DARBOUKA nazywana również TABLA), na której gra się zamkniętą dłonią lub dłonią z otwartymi palcami podczas uderzenia. Istnieje różne nazewnictwo w charakterystyce uderzeń w darbukę, powodujące kwestie sporne w opisie rytmów, jednak często żadne z opisów nie są mylne, tylko przedstawione w nieco odmienny sposób. Rozważmy 2 przykłady opisu rytmu BELEDI (zwanego też BALADI lub BALADY):
opis 1: DUM DUM TEK-I TEK, DUM TEK-I TEK
DUM – uderzenie prawą ręką w centrum darbuki, daje dźwięk niski i głęboki
TEK – uderzenie prawą ręką w brzeg darbuki, daje dźwięk wysoki i lekki
I - uderzenie lewą ręką w brzeg darbuki, brzmiący jak TEK
opis 2: DOM-DOM TAK-A TAK, DOM TAK-A-TAK.
DOM - uderzenie w środek darbuki, daje dźwięk niski i głęboki
TAK - uderzenie w brzeg darbuki, daje dźwięk wysoki i lekki
TAK-A-TAK – seria uderzeń w brzeg darbuki (na przemian prawa i lewa ręka)
Opis 2 różni się od pierwszego, iż nie przyporządkowuję ściśle która ręka należy uderzać w darbukę.
Proponuję skrótowy opis rytmów oparty na opisie 2:
D – DOM
t – TAK
tkt – TAK-A-TAK
tk – TAK-A
tktktk – TAK-A-TAK-ATAK-A
~ – pauza
S P O S O B Y G R A N I A R Y T M Ó W – na darbuce:
R Y T M Y E G I P S K I E:
BALADI
Rytm dominujący w stylu egipskim i bardzo popularny, idealny do wykonywania różnych kroków i uderzeń biodrami (drop). Metrum: (8/4)
DD tkt Dtkt tk, DD tkt Dtkt tk
MASMOUDI
Charakteryzujący się 2 wyrazistymi częściami, ciężkie DOM’y w pierwszej części mogą być grane w grupach 2-3 osobowych. Istnieje wiele sposobów grania tego rytmu, może być grany bardziej lub mniej dokładnie. Metrum: (8/4)
D D ~ t D ~ t t, D D ~ t D ~ t t
D D D t D ~ t t, D D D t D ~ t t
MAGSOUM
Uproszczony rytm Baladi, pasujący do żywiołowych kroków. Jeden z najczęściej używanych „baladi” - rytmów. Metrum: (4/4)
DD~tD t, DD~tD t
MALFUF
Rytm pasujący na początek tańca i na wyjście, dobry do potrójnych kroków/ elementów. Charakteryzuje go jedno głębokie uderzenie DOM i następujące po nim podwójne TAK.
Metrum: (2/4)
D t~t, D t~t
SAIIDI
Rytm egipskiego męskiego tańca z rekwizytem – z laską, który przysposobiły również kobiety. Metrum: (4/4)
D t~ DD t, D t ~ DD t
AYOUB
Mocny rytm użyty w folklorystycznym tańcu DABKE, współcześnie popularny również w nowoczesnej libańskiej muzyce. Metrum (2/4)
D t~ DD ~, D t~ DD ~
R Y T M Y T U R E C K I E
CHIFTETELLI
Zmysłowy rytm użyty w tureckiej i greckiej muzyce, powiązany ze starożytnym tańcem z welonami, praktykowanym w świątyniach. Metrum (8/4)
D tt tt D D t ~, D tt tt D D t ~
KARSILAMA
Folklorystyczny rytm, nazywany również „mastika”, Pochodzi od tureckiego Gypsy (Roma) i dołączane są do niego elementy tańca orientalnego, ale tylko w odmianie tureckiej. Metrum: (9/8)
Dt Dt Dt Dtt, Dt Dt Dt Dtt
Dla zainteresowanych polecam film:
„13 Oriental Rhythms on the Darbuka”
http://www.youtube.com/watch?v=saRb5g2ybkA
Z I L L S / S A G G A T S
Niezwykłą sztuką jest jednoczesny taniec i gra na instrumentach, w tańcu orientalnym są to SAGGATY – nazwa egipska / ZILLSY – nazwa turecka. Instrumenty składają się z 4 metalowych talerzyków o średnicy około 5 cm, tancerka zakłada je na palce obu dłoni: kciuki i p. środkowe, uderzenia następują pomiędzy palcem środkowym, a kciukiem na każdej z dłoni.
Najczęściej spotykanym opisem, jest nazewnictwo w języku angielskim:
R – prawa
L – lewa
Both - obydwie
S P O S O B Y G R A N I A R Y T M Ó W – na saggatach / zillsach:
BELEDI / MASMOUDI
*Rytm 1: R R RLR R RLR
* Rytm 2: R L RLR R RLR
* Rytm 3: R L RLR L RLR
* Rytm 4: Both Both RLR Both RLR
MAGSOUM
*Rytm 1: RL LR L
* Rytm 2: RL RL R
* Rytm 3: Both R R Both R
* Rytm 4: R L LRL R LRL
MALFUF
*Rytm 1: R LL
* Rytm 2: R LRLRL
* Rytm 3: Both RLRLR
SAIDII
*Rytm 1: RL RR L
* Rytm 2: RL LRR LR
* Rytm 3: RL RLRR RLR RL
* Rytm 4: Both R RL Both Both RLR
AYOUB
* Rytm 1: R LRL
* Rytm 2: Both RLR
CHIFTETELLI
* Rytm: RLR LR RRL
KARSILAMA
* Rytm 1: RLRLRLRLL
* Rytm 2: L R L RLR
Dla zainteresowanych polecam film:
“The Art of the Drum Solo”
http://www.youtube.com/watch?v=9xQlm3Uhlt4
Bibliografia:
1) „Bellydance: a guide to Middle Eastern dance, its music, culture and costiume” Keti Sharif, Wyd. Allen & Unwin, Australia, 2004r.
2) “Belly Dancing for fitness” Tamalyn Dallal with Richard Harris, wyd. Ulysses Press, Kanada, 2004r.
3) http://shira.net/music/me-rhythms.htm
4) http://www.mahsati-janan.com/files/MJ-RhythmWorksheets.pdf
Uprzejmie proszę aby tancerki/tancerze wykorzystujący treść tego artykułu na swoich lekcjach informowali uczniów o źródle i autorze tekstu.
…życzę rytmicznego grania/tańczenia/drżenia;),
"Eyyam" - Ewelina Turek
